Avatar: Istota wody | Avatar: The Way of Water (2022)

Metryczka filmu (Informacje wstępne)

• Tytuł polski: Avatar: Istota wody
• Tytuł oryginalny: Avatar: The Way of Water
• Rok produkcji/premiery: 2022 (premiera światowa: 6 grudnia 2022; premiera w Polsce: 16 grudnia 2022)
• Kraj(e) produkcji: USA
• Gatunek: Sci-Fi, Akcja, Przygodowy, Fantasy
• Czas trwania: 192 minuty
• Reżyseria: James Cameron
• Scenariusz: James Cameron, Rick Jaffa, Amanda Silver (scenariusz); James Cameron, Rick Jaffa, Amanda Silver, Josh Friedman, Shane Salerno (story by)
• Na podstawie: Postaci stworzonych przez Jamesa Camerona.
• Główna obsada:
  • Sam Worthington (jako Jake Sully)
  • Zoe Saldaña (jako Neytiri)
  • Sigourney Weaver (jako Kiri / Dr Grace Augustine)
  • Stephen Lang (jako Pułkownik Miles Quaritch)
  • Kate Winslet (jako Ronal)
  • Cliff Curtis (jako Tonowari)
  • Jamie Flatters (jako Neteyam)
  • Britain Dalton (jako Lo’ak)
  • Trinity Jo-Li Bliss (jako Tuk)
  • Jack Champion (jako Miles „Spider” Socorro)
• Muzyka: Simon Franglen
• Zdjęcia: Russell Carpenter
• Produkcja: 20th Century Studios, Lightstorm Entertainment, TSG Entertainment
• Dystrybucja w Polsce: Disney Polska (poprzez 20th Century Studios)

Wstęp – pierwsze wrażenia i ogólny zarys

Trzynaście lat po rewolucyjnym „Avatarze”, który na nowo zdefiniował możliwości kina 3D i efektów specjalnych, James Cameron powraca na Pandorę z sequelem „Avatar: Istota wody”. Oczekiwania były gigantyczne, a presja dorównania oryginałowi – ogromna. Cameron po raz kolejny udowadnia, że jest mistrzem wizualnego spektaklu, tworząc zapierający dech w piersiach, fotorealistyczny podwodny świat, który zachwyca i hipnotyzuje. Film rozwija mitologię Pandory, wprowadza nowe klany Na’vi i skupia się na uniwersalnych tematach rodziny, ochrony środowiska i walki z kolonializmem. Choć fabularnie „Istota wody” podąża pewnymi utartymi ścieżkami i nie unika schematów, to jego siła tkwi przede wszystkim w oszałamiającej stronie wizualnej i emocjonalnym zaangażowaniu w losy bohaterów. To kinowe doświadczenie, które najlepiej smakuje na największym możliwym ekranie.

Opis fabuły (bez kluczowych spoilerów)

Akcja filmu rozgrywa się ponad dekadę po wydarzeniach z pierwszej części. Jake Sully (Sam Worthington), były człowiek, który na stałe przeniósł swoją świadomość do ciała Na’vi, żyje spokojnie na Pandorze u boku Neytiri (Zoe Saldaña). Są rodzicami czwórki dzieci: najstarszego syna Neteyama (Jamie Flatters), buntowniczego Lo’aka (Britain Dalton), adoptowanej córki Kiri (Sigourney Weaver), która ma tajemniczy związek z Eywą, oraz najmłodszej Tuk (Trinity Jo-Li Bliss). Ich sielanka zostaje brutalnie przerwana, gdy na Pandorę powracają „Ludzie z Nieba” (Sky People) z Ziemi, tym razem z jeszcze większą siłą i determinacją, by skolonizować planetę, która stała się ostatnią nadzieją dla umierającej ludzkości. Na czele sił inwazyjnych stoi odrodzony w ciele awatara Pułkownik Miles Quaritch (Stephen Lang), który pała żądzą zemsty na Jake’u. Aby chronić swoją rodzinę i klan Omaticaya przed nowym zagrożeniem, Jake podejmuje trudną decyzję o opuszczeniu leśnego domu i szukaniu schronienia u Metkayina – klanu Na’vi zamieszkującego rafy koralowe i przystosowanego do życia w oceanie. Rodzina Sullych musi nauczyć się nowych zwyczajów, zasad „drogi wody” i zdobyć zaufanie nieufnych przywódców Metkayina, Tonowariego (Cliff Curtis) i jego ciężarnej żony Ronal (Kate Winslet). Jednak przeszłość nie daje o sobie zapomnieć, a Quaritch depcze im po piętach, prowadząc do nieuchronnej konfrontacji.

Analiza elementów filmowych

Reżyseria i scenariusz

James Cameron po raz kolejny udowadnia, że jest wizjonerem i perfekcjonistą. Jego reżyseria jest monumentalna, a sposób, w jaki kreuje podwodny świat Pandory, jest absolutnie zachwycający. Każdy kadr jest dopracowany w najmniejszym detalu, a technologia 3D i HFR (High Frame Rate) w pełni wykorzystana do stworzenia immersyjnego doświadczenia. Cameron mistrzowsko operuje tempem, przeplatając spokojne, kontemplacyjne sceny eksploracji nowego środowiska z dynamicznymi i pełnymi napięcia sekwencjami akcji. Scenariusz, napisany przez Camerona we współpracy z Rickiem Jaffą i Amandą Silver, rozwija znane motywy z pierwszej części – rodziny, ochrony przyrody, walki z imperializmem – dodając do nich nowe wątki związane z adaptacją do nowego środowiska i odpowiedzialnością rodzicielską. Fabuła jest dość prosta i momentami przewidywalna, opierając się na klasycznych schematach (ucieczka, poszukiwanie schronienia, konfrontacja z wrogiem). Jednak siła scenariusza tkwi w emocjonalnym zaangażowaniu w losy bohaterów i uniwersalnym przesłaniu. Dialogi są funkcjonalne, choć nie zawsze błyskotliwe.

Aktorstwo

Aktorzy, mimo że przez większość czasu ukryci za warstwą motion capture i CGI, tworzą wiarygodne i angażujące kreacje. Sam Worthington jako Jake Sully jest przekonujący w roli ojca i przywódcy, który musi podejmować trudne decyzje dla dobra swojej rodziny. Zoe Saldaña jako Neytiri emanuje siłą i determinacją, zwłaszcza w scenach walki i obrony swoich bliskich. Sigourney Weaver w podwójnej roli (jako Kiri i we wspomnieniach jako Dr Grace Augustine) jest znakomita, a jej postać Kiri, tajemniczej dziewczynki o niezwykłej więzi z Eywą, jest jedną z najciekawszych w filmie. Stephen Lang jako odrodzony Quaritch jest jeszcze bardziej bezwzględny i zdeterminowany, stanowiąc godnego przeciwnika. Kate Winslet i Cliff Curtis jako przywódcy klanu Metkayina wnoszą do filmu nową energię. Młodzi aktorzy wcielający się w dzieci Sullych również radzą sobie bardzo dobrze, tworząc wiarygodne portrety nastolatków zmagających się z własną tożsamością i presją otoczenia.

Aspekty techniczne i wizualne

Efekty specjalne są absolutnie przełomowe i stanowią główny atut filmu. Podwodny świat Pandory – flora, fauna, klan Metkayina – został stworzony z niewiarygodną dbałością o detale i fotorealizmem. Sceny podwodne, zrealizowane przy użyciu nowatorskich technik motion capture, są hipnotyzujące i zapierają dech w piersiach. To wizualne arcydzieło, które przesuwa granice możliwości kina. Zdjęcia Russella Carpentera są olśniewające, doskonale oddając zarówno piękno, jak i niebezpieczeństwa Pandory. Wykorzystanie technologii 3D jest tu uzasadnione i potęguje immersję. Montaż (Stephen E. Rivkin, David Brenner, John Refoua, James Cameron) jest sprawny, choć film jest bardzo długi (ponad 3 godziny), co może być dla niektórych widzów męczące.

Muzyka i dźwięk

Ścieżka dźwiękowa Simona Franglena (który współpracował z Jamesem Hornerem przy muzyce do pierwszej części) jest epicka i pełna rozmachu, nawiązując do motywów znanych z oryginału, ale także wprowadzając nowe, inspirowane kulturą Metkayina brzmienia. Muzyka doskonale buduje atmosferę i podkreśla emocje bohaterów. Dźwięk w filmie jest niezwykle bogaty i immersyjny.

Głębsze spojrzenie – tematyka, przesłanie, interpretacje

„Avatar: Istota wody” kontynuuje eksplorację tematów znanych z pierwszej części, nadając im jednak nowy wymiar. Centralnym motywem jest rodzina – jej siła, więzi i potrzeba ochrony. Jake i Neytiri jako rodzice muszą stawić czoła nowym wyzwaniom, a ich dzieci uczą się odpowiedzialności i poszukiwania własnej tożsamości. Film jest mocnym manifestem ekologicznym, ukazując piękno i kruchość natury oraz niszczycielski wpływ człowieka na środowisko. Sceny polowań na tulkuny (inteligentne, wielorybopodobne stworzenia) są wstrząsające i stanowią wyraźny komentarz na temat chciwości i okrucieństwa ludzkości. Wątek kolonializmu i walki o przetrwanie rdzennych kultur jest wciąż obecny. Na’vi muszą bronić swojej planety i sposobu życia przed bezwzględnymi najeźdźcami z Ziemi. Film porusza również temat adaptacji, akceptacji i poszukiwania swojego miejsca w świecie. Rodzina Sullych, zmuszona do opuszczenia domu, musi nauczyć się żyć w nowym środowisku i zyskać szacunek innego klanu. To opowieść o przezwyciężaniu różnic i budowaniu mostów. Przesłanie filmu koncentruje się na haśle „droga wody nie ma początku ani końca” – symbolizującym cykl życia, potrzebę harmonii z naturą i siłę więzi międzyludzkich (i międzygatunkowych).

Mocne strony filmu

• Absolutnie przełomowe i oszałamiające efekty specjalne, zwłaszcza w kreacji podwodnego świata.
• Imponująca strona wizualna i mistrzowskie wykorzystanie technologii 3D.
• Wciągająca i emocjonalna historia, skupiona na tematyce rodziny i ochrony przyrody.
• Rozwinięcie mitologii Pandory i wprowadzenie nowych, interesujących klanów i stworzeń.
• Solidne aktorstwo, mimo dominacji CGI.
• Ważne i aktualne przesłanie ekologiczne i antykolonialne.
• Epicka skala i kinowe doświadczenie, które najlepiej przeżywa się na dużym ekranie.

Słabsze strony / potencjalne rozczarowania

• Bardzo długi czas trwania (ponad 3 godziny) może być dla niektórych widzów męczący.
• Fabuła, choć angażująca, jest miejscami przewidywalna i opiera się na znanych schematach.
• Niektóre dialogi są nieco banalne i patetyczne.
• Postać Pułkownika Quaritcha jako głównego antagonisty może wydawać się nieco powtarzalna.
• Mimo rozbudowy, niektóre postacie drugoplanowe mogłyby być lepiej rozwinięte.

Dla kogo ten film? (Grupa docelowa)

„Avatar: Istota wody” to propozycja dla każdego, kto ceni spektakularne kino przygodowe i science fiction z najwyższej półki. Film z pewnością zachwyci fanów pierwszej części, a także widzów szukających niezapomnianych wrażeń wizualnych i immersyjnego doświadczenia kinowego. To także wartościowa opowieść dla tych, którym bliskie są tematy rodziny, ekologii i walki o sprawiedliwość. Ze względu na długość i intensywność niektórych scen, może być to jednak wyzwanie dla młodszych dzieci.

Podsumowanie i ocena końcowa

„Avatar: Istota wody” to triumf wizjonerskiego kina Jamesa Camerona. Reżyser po raz kolejny przesuwa granice możliwości technologicznych, tworząc świat tak piękny i realistyczny, że trudno oderwać od niego wzrok. Choć fabularnie film nie zawsze unika schematów, jego siła tkwi w emocjonalnym zaangażowaniu w losy bohaterów, uniwersalnym przesłaniu i przede wszystkim – w oszałamiającym spektaklu wizualnym. To produkcja, która udowadnia, że kino wciąż potrafi zachwycać, inspirować i przenosić widza do innych światów. Mimo swojej długości, „Istota wody” to doświadczenie, którego nie można przegapić.

Ocena: 9/10 – Wizualne arcydzieło i emocjonująca opowieść.

FAQ (Najczęściej Zadawane Pytania)

• Czy muszę oglądać pierwszą część „Avatara”, żeby zrozumieć „Istotę wody”? Tak, znajomość pierwszej części jest zdecydowanie zalecana, ponieważ „Istota wody” jest bezpośrednią kontynuacją i rozwija wątki oraz postacie wprowadzone w oryginale. Film zawiera krótkie przypomnienie kluczowych wydarzeń, ale pełne zrozumienie i docenienie sequela wymaga znajomości poprzednika.
• Jakie nowe technologie zostały wykorzystane przy produkcji filmu? James Cameron i jego ekipa opracowali nowatorskie technologie do filmowania scen podwodnych z wykorzystaniem motion capture. Stworzono specjalne systemy kamer i oprogramowanie, aby jak najwierniej oddać ruch aktorów i dynamikę wody.
• Ile części „Avatara” jest jeszcze planowanych? James Cameron planuje łącznie pięć filmów z serii „Avatar”. Premiera trzeciej części jest wstępnie zapowiedziana na 2025 rok, a kolejne mają pojawiać się co dwa lata.
• Dlaczego produkcja sequela trwała tak długo? Długi czas produkcji wynikał z kilku czynników: potrzeby rozwinięcia odpowiednich technologii do filmowania podwodnego świata, napisania scenariuszy do kilku części jednocześnie oraz skomplikowanego i czasochłonnego procesu postprodukcji i tworzenia efektów specjalnych.