Metryczka filmu (Informacje wstępne)
- Tytuł polski: 2012
- Tytuł oryginalny: 2012
- Rok produkcji/premiery: 2009 (premiera światowa: 11 listopada 2009; premiera w Polsce: 13 listopada 2009)
- Kraj(e) produkcji: USA, Kanada
- Gatunek: Akcja, Sci-Fi, Katastroficzny
- Czas trwania: 158 minut
- Reżyseria: Roland Emmerich
- Scenariusz: Roland Emmerich, Harald Kloser
- Na podstawie: Scenariusz oryginalny (inspirowany teorią o końcu świata wg kalendarza Majów).
- Główna obsada:
- John Cusack (jako Jackson Curtis)
- Amanda Peet (jako Kate Curtis, była żona Jacksona)
- Chiwetel Ejiofor (jako Dr Adrian Helmsley)
- Thandiwe Newton (jako Laura Wilson)
- Oliver Platt (jako Carl Anheuser)
- Tom McCarthy (jako Dr Gordon Silberman)
- Woody Harrelson (jako Charlie Frost)
- Danny Glover (jako Prezydent Thomas Wilson)
- Liam James (jako Noah Curtis)
- Morgan Lily (jako Lilly Curtis)
- Muzyka: Harald Kloser, Thomas Wanker (Thomas Wander)
- Zdjęcia: Dean Semler
- Produkcja: Columbia Pictures, Centropolis Entertainment, The Mark Gordon Company
- Dystrybucja w Polsce: United International Pictures (UIP)
Wstęp – pierwsze wrażenia i ogólny zarys
„2012” to kwintesencja kina katastroficznego w reżyserii Rolanda Emmericha, niekwestionowanego mistrza globalnej destrukcji. Film, inspirowany popularnymi teoriami spiskowymi związanymi z rzekomym końcem świata przewidzianym przez kalendarz Majów, serwuje widzom spektakl totalnej zagłady na niespotykaną dotąd skalę. Od pękającej skorupy ziemskiej, przez gigantyczne tsunami zalewające Himalaje, po wybuchy superwulkanów – Emmerich nie bierze jeńców, dostarczając widowisko napakowane efektami specjalnymi. Choć fabuła jest schematyczna, a postacie jednowymiarowe, film wciąż potrafi dostarczyć solidnej dawki popcornowej rozrywki, głównie dzięki swojemu absurdalnemu rozmachowi i trzymającej w napięciu akcji.
Opis fabuły (bez kluczowych spoilerów)
W 2009 roku geolog Adrian Helmsley (Chiwetel Ejiofor) odkrywa, że potężne rozbłyski słoneczne powodują podgrzewanie się jądra Ziemi, co grozi destabilizacją skorupy ziemskiej i serią kataklizmów na globalną skalę. Informuje o tym doradcę prezydenta USA, Carla Anheusera (Oliver Platt), co prowadzi do stworzenia tajnego, międzynarodowego projektu, mającego na celu ocalenie wybranej grupy ludzi – światowych liderów, najbogatszych i najważniejszych osobistości. W Chinach rozpoczyna się budowa gigantycznych ark, które mają przetrwać nadchodzącą apokalipsę. Trzy lata później, w 2012 roku, Jackson Curtis (John Cusack), niespełniony pisarz i kierowca limuzyny, zabiera swoje dzieci, Noah i Lilly, na wycieczkę do Parku Yellowstone. Przypadkowo spotyka tam Charliego Frosta (Woody Harrelson), zwariowanego teoretyka spiskowego, który prowadzi audycję radiową z parku i opowiada o nadchodzącym końcu świata oraz tajnych arkach. Gdy przepowiednie Charliego zaczynają się sprawdzać, a Kalifornia pogrąża się w chaosie, Jackson musi podjąć desperacką walkę o ocalenie swojej byłej żony Kate (Amanda Peet) i dzieci, próbując dotrzeć do Chin, zanim będzie za późno.
Analiza elementów filmowych
Reżyseria i scenariusz
Roland Emmerich po raz kolejny udowadnia, że nikt nie potrafi niszczyć świata na ekranie z takim rozmachem jak on. Jego reżyseria skupia się na tworzeniu spektakularnych, zapierających dech w piersiach scen destrukcji. Każda kolejna katastrofa jest większa i bardziej efektowna od poprzedniej. Emmerich mistrzowsko operuje skalą, pokazując globalny wymiar apokalipsy. Scenariusz, napisany wspólnie z Haraldem Kloserem, jest jednak znacznie słabszy. Fabuła jest przewidywalna i pełna nielogiczności, służąc głównie jako pretekst do pokazania kolejnych scen zniszczenia. Postacie są stereotypowe i jednowymiarowe (rozwiedziony ojciec próbujący odzyskać szacunek rodziny, idealistyczny naukowiec, bezduszny polityk), a ich dialogi często są banalne i pełne patosu. Mimo to, wątek desperackiej ucieczki Jacksona i jego rodziny potrafi momentami trzymać w napięciu.
Aktorstwo
John Cusack jako Jackson Curtis jest sympatyczny i wiarygodny w roli zwykłego człowieka rzuconego w wir niezwykłych wydarzeń. Chiwetel Ejiofor jako Dr Helmsley wnosi do filmu potrzebną dawkę powagi i idealizmu, stając się moralnym kompasem opowieści. Woody Harrelson w roli Charliego Frosta, teoretyka spiskowego, kradnie każdą scenę swoją ekscentryczną energią, choć jego występ jest krótki. Amanda Peet, Thandiwe Newton i Oliver Platt tworzą poprawne, choć schematyczne, postacie drugoplanowe. Danny Glover w roli prezydenta USA emanuje godnością i spokojem.
Aspekty techniczne i wizualne
Największym atutem filmu są jego efekty specjalne. Sceny pękającej Kalifornii, wybuchu superwulkanu w Yellowstone czy tsunami zalewającego Tybet są zrealizowane z ogromnym rozmachem i wciąż robią wrażenie. Wizualnie film jest spektakularny. Zdjęcia Deana Semlera koncentrują się na ukazaniu skali zniszczeń. Montaż (David Brenner, Peter S. Elliot) jest dynamiczny, co nadaje filmowi szybkie tempo.
Muzyka i dźwięk
Ścieżka dźwiękowa Haralda Klosera i Thomasa Wandera jest typowa dla kina katastroficznego – epicka, bombastyczna i pełna dramatyzmu, doskonale podkreślając skalę apokalipsy. Dźwięk w filmie jest potężny i odgrywa kluczową rolę w budowaniu wrażenia destrukcji.
Głębsze spojrzenie – tematyka, przesłanie, interpretacje
„2012” to przede wszystkim opowieść o końcu świata i walce ludzkości o przetrwanie. Film w dosadny sposób ukazuje kruchość naszej cywilizacji w obliczu potęgi sił natury. Porusza temat nierówności społecznych i moralności w obliczu katastrofy. Tajny projekt budowy ark jest przeznaczony tylko dla najbogatszych i najbardziej wpływowych, co stawia pytanie o wartość ludzkiego życia i etykę działań rządów. Wątek rodziny i jej znaczenia jest również obecny, choć potraktowany dość schematycznie. Główną motywacją Jacksona jest ocalenie swoich bliskich, co jest typowym motywem w kinie katastroficznym. Film można interpretować jako ostrzeżenie przed ignorowaniem sygnałów o nadchodzących zagrożeniach (choć w tym przypadku są one fantastyczne, można to odnieść do realnych problemów, np. klimatycznych). Przesłanie filmu, choć proste, jest dość optymistyczne: nawet w obliczu totalnej zagłady, ludzkość potrafi znaleźć w sobie siłę, by przetrwać i zacząć od nowa.
Mocne strony filmu
- Absolutnie spektakularne i zapierające dech w piersiach sceny katastrofy na globalną skalę.
- Imponujące efekty specjalne.
- Dynamiczne tempo i nieustająca akcja.
- Sympatyczna rola Johna Cusacka i charyzmatyczny występ Woody’ego Harrelsona.
- Czysta, bezpretensjonalna popcornowa rozrywka.
Słabsze strony / potencjalne rozczarowania
- Schematyczna, przewidywalna i pełna nielogiczności fabuła.
- Jednowymiarowe, stereotypowe postacie i banalne dialogi.
- Nadmierny patos i momentami niezamierzony humor.
- Film jest bardzo długi, co może być dla niektórych widzów męczące.
- Brak głębszej refleksji i powierzchowne potraktowanie potencjalnie interesujących tematów.
Dla kogo ten film? (Grupa docelowa)
„2012” to propozycja dla miłośników kina katastroficznego w najczystszej postaci, zwłaszcza dla fanów twórczości Rolanda Emmericha. Jeśli ktoś ceni przede wszystkim widowiskowe efekty specjalne, sceny masowej destrukcji i nieustanną akcję, a mniej przejmuje się logiką fabuły czy głębią postaci, będzie zachwycony. To idealny film na odmóżdżający seans z dużą ilością popcornu.
Podsumowanie i ocena końcowa
„2012” to film, który w pełni realizuje obietnicę złożoną w tytule – pokazuje koniec świata z rozmachem, jakiego wcześniej w kinie nie widziano. Roland Emmerich stworzył widowisko, które imponuje od strony technicznej i dostarcza solidnej dawki adrenaliny. Niestety, pod tą spektakularną fasadą kryje się płytka fabuła i jednowymiarowe postacie. Mimo to, jako czysta, bezpretensjonalna rozrywka i popis możliwości efektów specjalnych, film spełnia swoje zadanie. To król kina katastroficznego – głośny, absurdalny i niezwykle efektowny. Ocena: 6/10 – Spektakularna destrukcja, ale nic poza tym.
FAQ (Najczęściej Zadawane Pytania)
- Czy film „2012” jest oparty na jakichś teoriach naukowych? Scenariusz filmu luźno czerpie inspirację z różnych teorii spiskowych i pseudonaukowych, zwłaszcza z tej dotyczącej rzekomego końca świata przewidzianego przez kalendarz Majów na 21 grudnia 2012 roku. Przedstawione w filmie zjawiska geofizyczne są jednak skrajnie przesadzone i nie mają podstaw w rzeczywistej nauce.
- Jakie inne filmy katastroficzne wyreżyserował Roland Emmerich? Roland Emmerich jest znany jako „mistrz katastrofy” i wyreżyserował wiele popularnych filmów z tego gatunku, m.in. „Dzień Niepodległości” (1996), „Godzilla” (1998), „Pojutrze” (2004) czy „Moonfall” (2022).
- Gdzie można zobaczyć sceny zniszczenia Los Angeles w filmie? Jedna z najbardziej ikonicznych sekwencji filmu przedstawia zawalenie się skorupy ziemskiej w Los Angeles, co prowadzi do spektakularnej ucieczki głównych bohaterów limuzyną i samolotem.
- Czy film odniósł sukces komercyjny? Tak, mimo mieszanych recenzji krytyków, film „2012” odniósł ogromny sukces komercyjny na całym świecie, stając się jednym z najbardziej dochodowych filmów 2009 roku.