Metryczka filmu (Informacje wstępne)
- Tytuł polski: Plan 75
- Tytuł oryginalny: Plan 75
- Rok produkcji/premiery: 2022 (premiera światowa: 20 maja 2022; premiera w Polsce: 10 marca 2023)
- Kraj(e) produkcji: Japonia, Francja, Filipiny, Katar
- Gatunek: Dramat, Sci-Fi (społeczne)
- Czas trwania: 112 minut
- Reżyseria: Chie Hayakawa
- Scenariusz: Chie Hayakawa, Jason Gray
- Na podstawie: Scenariusz oryginalny (rozwinięcie krótkometrażowego filmu reżyserki).
- Główna obsada:
- Chieko Baisho (jako Michi Kakutani)
- Hayato Isomura (jako Hiromu Okabe)
- Stefanie Arianne (jako Maria)
- Taka Takao (jako Yukio Okabe)
- Yumi Kawai (jako Yoko Narimiya)
- Muzyka: Remi Boubal
- Zdjęcia: Hideho Urata
- Produkcja: Loaded Films, Urban Factory, Happinet-Phantom Studios
- Dystrybucja w Polsce: Aurora Films
Wstęp – pierwsze wrażenia i ogólny zarys
„Plan 75” w reżyserii Chie Hayakawy to subtelny, powściągliwy i głęboko niepokojący dramat społeczny z elementami science fiction, który stawia fundamentalne pytania o wartość ludzkiego życia w starzejącym się społeczeństwie. Film, nagrodzony specjalnym wyróżnieniem Złotej Kamery na festiwalu w Cannes, przedstawia dystopijną wizję niedalekiej przyszłości w Japonii, gdzie rząd wprowadza program dobrowolnej eutanazji dla osób po 75. roku życia, by rozwiązać problem kryzysu demograficznego. Hayakawa, unikając taniego sentymentalizmu i wielkich dramatów, tworzy dzieło niezwykle ciche, kontemplacyjne i pełne empatii, które w realistyczny sposób ukazuje dylematy i samotność seniorów oraz moralną pustkę systemu, który traktuje ich jak ekonomiczny problem.
Opis fabuły (bez kluczowych spoilerów)
Akcja filmu rozgrywa się w Japonii w niedalekiej przyszłości. W odpowiedzi na rosnące problemy związane ze starzejącym się społeczeństwem, rząd wprowadza program „Plan 75”. Oferuje on osobom, które ukończyły 75 lat, możliwość poddania się dobrowolnej, państwowej eutanazji. Program jest promowany jako praktyczne, godne i patriotyczne rozwiązanie, a jego uczestnicy otrzymują wsparcie finansowe na ostatnie wydatki lub realizację małych marzeń. Film śledzi losy kilku postaci, których życie w różny sposób splata się z „Planem 75”. Główną bohaterką jest Michi Kakutani (Chieko Baisho), 78-letnia kobieta, która po utracie pracy jako sprzątaczka i groźbie eksmisji, staje w obliczu samotności i biedy. Mimo że wciąż jest pełna życia, zaczyna rozważać przystąpienie do programu. Hiromu Okabe (Hayato Isomura) to młody, pragmatyczny rekruter pracujący dla „Planu 75”, którego zadaniem jest przekonywanie seniorów do skorzystania z oferty. Jego podejście do pracy zmienia się, gdy jednym z potencjalnych „klientów” staje się jego własny wuj. Z kolei Maria (Stefanie Arianne) to filipińska imigrantka, która podejmuje pracę przy sortowaniu rzeczy po zmarłych uczestnikach programu, by zarobić na operację dla swojej córki.
Analiza elementów filmowych
Reżyseria i scenariusz
Chie Hayakawa w swoim pełnometrażowym debiucie wykazuje się niezwykłą dojrzałością i wrażliwością. Jej reżyseria jest minimalistyczna, powściągliwa i oparta na długich, statycznych ujęciach. Hayakawa z cierpliwością obserwuje swoich bohaterów w ich codziennych czynnościach, budując atmosferę cichej desperacji i samotności. Unika oceniania, pozwalając widzowi na samodzielne wyciągnięcie wniosków. Scenariusz, napisany wspólnie z Jasonem Grayem, jest subtelny i pełen niuansów. Dystopijny koncept jest tu jedynie tłem dla głęboko humanistycznej opowieści o ludzkiej godności. Fabuła rozwija się powoli, skupiając się na psychologii postaci i ich wewnętrznych dylematach. Dialogi są oszczędne i naturalne, a siła narracji tkwi w niedopowiedzeniach i małych gestach.
Aktorstwo
Chieko Baisho w roli Michi tworzy absolutnie wybitną i poruszającą kreację. Jej postać jest pełna godności, siły i skrywanego smutku. Baisho za pomocą minimalnych środków wyrazu doskonale oddaje samotność i lęk kobiety, która staje się dla społeczeństwa „zbędna”. Hayato Isomura jako Hiromu wiarygodnie przedstawia przemianę młodego człowieka, który z beznamiętnego wykonawcy poleceń staje się osobą kwestionującą system. Stefanie Arianne jako Maria wnosi do filmu perspektywę imigrantki i problematykę ekonomicznego wymiaru programu.
Aspekty techniczne i wizualne
Zdjęcia Hideho Uraty są surowe i realistyczne, utrzymane w chłodnej, stonowanej kolorystyce, co podkreśla bezosobowy i biurokratyczny charakter programu „Plan 75”. Kamera często obserwuje bohaterów z dystansu, potęgując ich poczucie alienacji. Montaż jest powolny i kontemplacyjny, idealnie współgrając z rytmem filmu. Scenografia jest minimalistyczna i naturalistyczna, dobrze oddając realia życia bohaterów.
Muzyka i dźwięk
Muzyka Remiego Boubala jest niezwykle subtelna i pojawia się rzadko, ustępując miejsca ciszy i dźwiękom otoczenia, co potęguje wrażenie realizmu i osamotnienia.
Głębsze spojrzenie – tematyka, przesłanie, interpretacje
„Plan 75” to przede wszystkim wstrząsający komentarz na temat dehumanizacji i utylitarnego podejścia do ludzkiego życia w nowoczesnych społeczeństwach. Film bada, co się dzieje, gdy ludzkie życie zaczyna być postrzegane przez pryzmat jego ekonomicznej wartości i „użyteczności” dla państwa. Porusza temat samotności i marginalizacji osób starszych. Michi, mimo że jest zdrowa i chce pracować, jest spychana na margines z powodu swojego wieku. Film w subtelny sposób ukazuje jej walkę o godność i sens istnienia. Wątek moralności i współodpowiedzialności jest obecny w postaci Hiromu, który musi zmierzyć się z konsekwencjami swojej pracy i zakwestionować system, którego jest częścią. Film stawia pytanie o naturę wolnego wyboru. Czy decyzja o eutanazji, podjęta pod presją ekonomiczną i społeczną, jest wciąż aktem wolnej woli? Przesłanie filmu jest niezwykle niepokojące: w społeczeństwie, które traci empatię i stawia pragmatyzm ponad ludzką godność, najsłabsi stają się ofiarami bezdusznego systemu. To także cichy apel o potrzebę międzyludzkiej solidarności i dostrzegania wartości w każdym etapie życia.
Mocne strony filmu
- Znakomita, niezwykle poruszająca kreacja Chieko Baisho.
- Ważna, aktualna i skłaniająca do głębokiej refleksji tematyka.
- Subtelna, powściągliwa i pełna empatii reżyseria.
- Minimalistyczna i realistyczna strona wizualna.
- Dzieło, które unika sentymentalizmu i stawia trudne pytania.
- Niepokojąca i gęsta atmosfera.
Słabsze strony / potencjalne rozczarowania
- Bardzo powolne, kontemplacyjne tempo może być dla wielu widzów barierą.
- Film jest niezwykle przygnębiający i pesymistyczny w swoim wydźwięku.
- Brak dynamicznej akcji i dramatycznych zwrotów może nie przypaść do gustu osobom oczekującym bardziej tradycyjnej fabuły.
- Minimalizm formy może sprawiać wrażenie hermetyczności.
Dla kogo ten film? (Grupa docelowa)
„Plan 75” to propozycja dla widzów ceniących ambitne, refleksyjne kino społeczne i dramaty psychologiczne. Film z pewnością przypadnie do gustu miłośnikom kina japońskiego oraz osobom, które nie boją się trudnych tematów i powolnej narracji. To kino dla tych, którzy szukają w filmie czegoś więcej niż tylko rozrywki – przestrzeni do refleksji nad kondycją współczesnego społeczeństwa.
Podsumowanie i ocena końcowa
„Plan 75” to jeden z najważniejszych i najbardziej niepokojących filmów ostatnich lat. Chie Hayakawa stworzyła dzieło, które w subtelny, ale niezwykle mocny sposób komentuje problemy starzejących się społeczeństw i dehumanizacji jednostki. Fenomenalna rola Chieko Baisho, powściągliwa reżyseria i ważny temat czynią z tej produkcji film, który wstrząsa i na długo pozostaje w pamięci. To kino, które boli, ale którego obejrzenie jest niezwykle cennym doświadczeniem. Ocena: 8.5/10 – Cichy, wstrząsający i niezwykle potrzebny film.
FAQ (Najczęściej Zadawane Pytania)
- Czy „Plan 75” jest oparty na prawdziwym programie? Nie, program „Plan 75” jest fikcją wymyśloną na potrzeby filmu. Jednak film czerpie inspirację z realnych problemów demograficznych i społecznych, z jakimi boryka się Japonia i inne rozwinięte kraje, a także z dyskusji na temat eutanazji.
- Czy film jest krytyką Japonii? Choć akcja filmu osadzona jest w Japonii, jego przesłanie jest uniwersalne i można je odnieść do wielu społeczeństw na całym świecie, które zmagają się z problemem starzenia się populacji i kwestią opieki nad seniorami.
- Kim jest reżyserka Chie Hayakawa? Chie Hayakawa to japońska reżyserka. „Plan 75” jest jej pełnometrażowym debiutem fabularnym, który został rozwinięty z jej wcześniejszego filmu krótkometrażowego o tym samym tytule, będącego częścią antologii „Ten Years Japan”.
- Jakie nagrody zdobył film? Film zdobył specjalne wyróżnienie Złotej Kamery (Caméra d’Or – Spéciale Distinction) za najlepszy debiut reżyserski na Festiwalu Filmowym w Cannes w 2022 roku.