Metryczka filmu (Informacje wstępne)
- Tytuł polski: Małgosia i Jaś
- Tytuł oryginalny: Gretel & Hansel
- Rok produkcji/premiery: 2020 (premiera światowa: 23 stycznia 2020; premiera w Polsce: 31 lipca 2020)
- Kraj(e) produkcji: USA, Kanada, Irlandia, Republika Południowej Afryki
- Gatunek: Horror, Fantasy (dark fantasy)
- Czas trwania: 87 minut
- Reżyseria: Oz Perkins
- Scenariusz: Rob Hayes
- Na podstawie: Niemieckiej baśni ludowej „Jaś i Małgosia” zebranej przez braci Grimm.
- Główna obsada:
- Sophia Lillis (jako Małgosia / Gretel)
- Sam Leakey (jako Jaś / Hansel)
- Alice Krige (jako Holda / Wiedźma)
- Jessica De Gouw (jako młoda Holda)
- Charles Babalola (jako Myśliwy)
- Muzyka: Robin Coudert (Rob)
- Zdjęcia: Galo Olivares
- Produkcja: Orion Pictures, Automatik Entertainment, Bron Creative, Creative Wealth Media Finance
- Dystrybucja w Polsce: Forum Film Poland
Wstęp – pierwsze wrażenia i ogólny zarys
„Małgosia i Jaś” w reżyserii Oza Perkinsa („Zło we mnie”, „Luty”) to mroczna, artystyczna i wizualnie hipnotyzująca reinterpretacja klasycznej baśni braci Grimm. Zamiast dosłownej adaptacji, Perkins serwuje widzom powolny, atmosferyczny horror psychologiczny z elementami dark fantasy, który skupia się na dojrzewaniu Małgosi i odkrywaniu przez nią własnej siły. Film wyróżnia się niezwykłą estetyką, niepokojącym klimatem i symboliczną warstwą, choć jego kontemplacyjne tempo i minimalistyczna fabuła mogą nie przypaść do gustu wszystkim fanom horroru. To dzieło oryginalne i odważne, które stawia na atmosferę i wizualną poezję ponad typowe dla gatunku straszenie.
Opis fabuły (bez kluczowych spoilerów)
Akcja filmu rozgrywa się w nieokreślonym, baśniowym czasie, w krainie nękanej przez głód i choroby. Szesnastoletnia Małgosia (Sophia Lillis) i jej młodszy brat Jaś (Sam Leakey) zostają wypędzeni z domu przez zdesperowaną matkę, która nie jest w stanie ich dłużej wyżywić. Rodzeństwo wyrusza w niebezpieczną podróż przez mroczny las w poszukiwaniu jedzenia i schronienia. Po kilku dniach tułaczki, wyczerpani i głodni, natrafiają na pozornie opuszczoną chatę w głębi lasu, z której unosi się kuszący zapach jedzenia. W środku spotykają Holdę (Alice Krige), tajemniczą starszą kobietę, która oferuje im gościnę, jedzenie i dach nad głową. Początkowo dzieci są zachwycone dostatkiem i uprzejmością gospodyni, ale Małgosia szybko zaczyna dostrzegać niepokojące sygnały. Holda wydaje się skrywać mroczny sekret, a jej dom pełen jest dziwnych rytuałów i szeptów. Małgosia, obdarzona pewną wrażliwością i intuicją, zaczyna podejrzewać, że ich dobrodziejka może być wiedźmą, a jej gościnność ma swoją cenę. Musi odkryć prawdę o Holdzie i jej intencjach, zanim będzie za późno dla niej i Jasia, jednocześnie konfrontując się z własnymi, budzącymi się mocami.
Analiza elementów filmowych
Reżyseria i scenariusz
Oz Perkins konsekwentnie buduje swój charakterystyczny, artystyczny styl. Jego reżyseria w „Małgosi i Jasiu” jest powolna, kontemplacyjna i niezwykle atmosferyczna. Perkins mistrzowsko operuje obrazem, kompozycją kadrów i symboliką, tworząc świat mroczny, niepokojący i pełen wizualnej poezji. Reżyser stawia na budowanie nastroju i psychologiczne napięcie, a nie na tanie jump scare’y. Scenariusz Roba Hayesa jest minimalistyczny i skupia się na perspektywie Małgosi, czyniąc z niej główną bohaterkę i eksplorując jej proces dojrzewania oraz odkrywania własnej siły. Opowieść odchodzi od dosłownej interpretacji baśni, nadając jej bardziej feministyczny i psychologiczny wymiar. Dialogi są oszczędne, a wiele znaczeń kryje się w niedopowiedzeniach i symbolach. Choć fabuła rozwija się powoli, a niektóre wątki mogą wydawać się enigmatyczne, scenariuszowi udaje się stworzyć spójną i intrygującą wizję.
Aktorstwo
Sophia Lillis („To”, „Ostre przedmioty”) jako Małgosia jest znakomita. Jej kreacja jest pełna subtelności, siły i wewnętrznego rozdarcia. Lillis doskonale oddaje przemianę swojej bohaterki od opiekuńczej siostry do młodej kobiety odkrywającej swoją moc i niezależność. Sam Leakey jako Jaś jest naturalny i wiarygodny w roli młodszego, bardziej naiwnego brata. Alice Krige („Star Trek: Pierwszy kontakt”, „Silent Hill”) jako Holda / Wiedźma tworzy postać przerażającą, ale jednocześnie fascynującą i niejednoznaczną. Jej interpretacja jest pełna charyzmy i demonicznej elegancji. Jessica De Gouw w retrospekcjach jako młoda Holda również wnosi istotny element do historii.
Aspekty techniczne i wizualne
Największym atutem filmu jest jego strona wizualna. Zdjęcia Galo Olivaresa są przepiękne i niezwykle stylowe, inspirowane malarstwem i estetyką gotycką. Każdy kadr jest starannie skomponowany, a operowanie światłem, cieniem i kolorami (zwłaszcza czerwienią i czernią) tworzy hipnotyzującą i niepokojącą atmosferę. Las, chata wiedźmy i sny Małgosi są przedstawione w sposób niezwykle sugestywny. Montaż (Josh Ethier, Julia Wong) jest powolny i precyzyjny, idealnie współgrając z kontemplacyjnym rytmem filmu. Scenografia (Jeremy Reed) i kostiumy (Leonie Prendergast) są dopracowane w każdym detalu, budując unikalny, mroczny i baśniowy świat. Chata wiedźmy, ze swoją minimalistyczną, ale złowrogą estetyką, jest szczególnie zapadająca w pamięć.
Muzyka i dźwięk
Ścieżka dźwiękowa Robina Couderta (Rob) jest niepokojąca, minimalistyczna i pełna dysonansów, doskonale budując atmosferę grozy i tajemnicy. Muzyka często opiera się na ambientowych brzmieniach i subtelnych motywach, które potęgują poczucie niepokoju. Dźwięk w filmie odgrywa kluczową rolę w tworzeniu nastroju.
Głębsze spojrzenie – tematyka, przesłanie, interpretacje
„Małgosia i Jaś” to film, który pod baśniową otoczką kryje wiele głębszych tematów. Centralnym z nich jest dojrzewanie i odkrywanie własnej tożsamości oraz siły, zwłaszcza kobiecej. Małgosia, stając w obliczu trudnych wyborów i konfrontacji z Holdą, musi odnaleźć w sobie wewnętrzną moc i zdecydować, kim chce być. Film bada temat pokusy, zła i cienkiej granicy między dobrem a złem. Chata Holdy, pełna dostatku i obietnic, jest miejscem kuszenia, a sama wiedźma nie jest jednoznacznie zła – jej postać symbolizuje również odrzuconą, kobiecą moc i mądrość. Wątek siostrzano-braterskiej miłości i odpowiedzialności jest istotny, choć relacja Małgosi i Jasia jest tu przedstawiona w sposób bardziej złożony niż w tradycyjnej baśni. Małgosia musi zdecydować, czy podążać własną ścieżką, nawet jeśli oznacza to rozstanie z bratem. Film można interpretować jako feministyczną reinterpretację klasycznej baśni, w której Małgosia nie jest bierną ofiarą, lecz aktywną bohaterką, która odkrywa swoją sprawczość i potencjał. Motyw głodu – zarówno dosłownego, jak i metaforycznego (głód wiedzy, władzy, akceptacji) – jest również obecny i napędza działania bohaterów.
Mocne strony filmu
- Olśniewająca i niezwykle stylowa strona wizualna – zdjęcia, scenografia, kostiumy.
- Niepokojąca, gęsta atmosfera i mistrzowskie budowanie nastroju.
- Znakomita kreacja Sophii Lillis jako Małgosi.
- Charyzmatyczna i przerażająca Alice Krige jako Wiedźma.
- Oryginalna i artystyczna reinterpretacja klasycznej baśni.
- Subtelna, ale efektywna ścieżka dźwiękowa.
- Film, który stawia na psychologiczne napięcie i symbolikę.
Słabsze strony / potencjalne rozczarowania
- Bardzo powolne, kontemplacyjne tempo może być dla niektórych widzów nużące.
- Minimalistyczna fabuła i oszczędność w dialogach mogą nie przypaść do gustu fanom tradycyjnych horrorów.
- Brak typowych dla gatunku jump scare’ów czy dynamicznej akcji.
- Niektóre wątki i symbole mogą być zbyt enigmatyczne lub niejasne.
- Film może być dla niektórych zbyt artystyczny i pretensjonalny.
Dla kogo ten film? (Grupa docelowa)
„Małgosia i Jaś” to propozycja dla widzów ceniących artystyczne, atmosferyczne horrory i mroczne baśnie. Film z pewnością przypadnie do gustu miłośnikom twórczości Oza Perkinsa oraz fanom kina, które stawia na wizualną stronę i budowanie nastroju. To kino dla tych, którzy szukają w horrorze czegoś więcej niż tylko prostego straszenia – przestrzeni do interpretacji i estetycznej kontemplacji. Jednak osoby oczekujące dynamicznej akcji i typowych dla slashera emocji mogą poczuć się zawiedzione.
Podsumowanie i ocena końcowa
„Małgosia i Jaś” to jeden z najciekawszych i najbardziej oryginalnych horrorów ostatnich lat. Oz Perkins stworzył dzieło niezwykle stylowe, wizualnie hipnotyzujące i pełne niepokojącej atmosfery. To odważna i inteligentna reinterpretacja klasycznej baśni, która stawia na psychologiczne napięcie i symboliczną głębię. Choć powolne tempo i artystyczna forma mogą nie trafić do wszystkich, to dla widzów ceniących kino autorskie i wizualną poezję, „Małgosia i Jaś” będzie prawdziwą ucztą. Sophia Lillis i Alice Krige tworzą niezapomniane kreacje, a całość na długo pozostaje w pamięci. Ocena: 7.5/10 – Mroczna, piękna i niepokojąca baśń.
FAQ (Najczęściej Zadawane Pytania)
- Dlaczego tytuł filmu to „Małgosia i Jaś”, a nie tradycyjnie „Jaś i Małgosia”? Zmiana kolejności imion w tytule podkreśla, że film skupia się przede wszystkim na perspektywie Małgosi, czyniąc ją główną bohaterką i eksplorując jej proces dojrzewania oraz odkrywania własnej siły. Jest to zgodne z feministyczną reinterpretacją baśni.
- Czy film jest bardzo straszny? Film buduje napięcie i atmosferę grozy, ale nie opiera się na typowych dla horroru jump scare’ach czy dużej ilości krwawych scen. Jest to raczej horror psychologiczny, który straszy nastrojem, niepokojącymi obrazami i sugestią.
- Kim jest Oz Perkins, reżyser filmu? Oz Perkins to amerykański reżyser, scenarzysta i aktor, syn aktora Anthony’ego Perkinsa (znanego m.in. z roli Normana Batesa w „Psychozie”). Jest znany z tworzenia artystycznych, atmosferycznych horrorów, takich jak „Zło we mnie” („The Blackcoat’s Daughter”) czy „Luty” („I Am the Pretty Thing That Lives in the House”).
- Jakie inne mroczne adaptacje baśni warto zobaczyć? Jeśli podobał Ci się klimat „Małgosi i Jasia”, możesz sięgnąć po takie filmy jak „Czerwony Kapturek” (2011) Catherine Hardwicke, „Nieustraszeni bracia Grimm” (2005) Terry’ego Gilliama, „Labirynt Fauna” (2006) Guillermo del Toro (choć to bardziej mroczne fantasy niż adaptacja baśni) czy serial „Opowieści z krypty” lub „Gabinet osobliwości Guillermo del Toro” na Netflix.