Fenomen wampiryzmu interesuje ludzi każdej profesji na całym świecie. Gdzie się nie rozejrzeć, tam upiory z popkultury czy ze starych podań i legend. Kto z nas nie słyszał o słynnym Draculi z Transylwanii? Dlaczego krwiopijcy tak nas interesują? Według socjologów ludzie od wieków pragną nieśmiertelności, wiecznej młodości i życia bez chorób.
W legendach kryje się ziarenko prawdy
Według ogólnych wierzeń jest to istota uwięziona pomiędzy światem żywych i umarłych, osoba, która zmarła nagle, śmiercią nienaturalną, często bardzo młodo.
Jak wiemy, i powtarza się to we wszystkich kulturach i podaniach, głównym sposobem zabijania przez upiory to pozbawianie ofiar krwi. Nazywano je różnie, od strygonia po upiora, a także nieumarłego. Samo zjawisko ma swoje początki we Wschodniej Europie, na ogół w Polsce, gdzie często pojawiały się wzmianki o piciu ludzkiej krwi.
W minionych epokach wierzono, że jest on zaraźliwy, głównie, kiedy dochodziło do seryjnych morderstw czy też umieralność była wysoka ze względu na trwające epidemie. Do metod służących do uśmiercenia upiora należą przebicie serca kołkiem, odcięcie głowy czy spalenie ciała. Tyle, jeżeli chodzi o naszych przodków.
Co na to popkultura?
Wampir przeniknął do popkultury dzięki powieści Brama Stokera Dracula. To on stworzył wzorzec rasowego wysysacza ludzkiej krwi. Do dnia dzisiejszego książki i horrory o wampirach budzą sporo emocji. Wielu autorów bazowało właśnie na powieści wyżej wymienionego pisarza, jak choćby Stephen King. Można by przypuszczać, że dziś już nikt nie wierzy w zjawiska nadprzyrodzone. Jednak sama idea wampiryzmu nigdy nie przestała być nudna.
Osoby pracujące w branży hollywoodzkiej lubią odwoływać się do sprawdzonych motywów, a ten jest znany i dobrze opłacalny. Historie o krwiopijcach spopularyzowały się dzięki filmom i serialom telewizyjnym.
To czy wampiry istnieją, zależy od tego, jaki punkt obierzemy, bo gdyby się zastanowić i zagłębić w etymologię słowa, to nie będzie ono oznaczać nic innego jak wysysanie.
Wraz z nadejściem ludzkości i osiągnięciem nowego poziomu intelektualnego podania o upiorach zostały przeniesione z eposów ludowych do obrazów artystycznych i kina. Współczesna idea wampirów przewyższa wizerunek z legend, w których wydawały się być śpiącymi krwiożercami. Teraz są one obdarzone supermocami. Poza tym wizerunek wampira został znacząco przekłamany. Udział w tym mieli niestety zarówno pisarze, jak i filmowcy. Wizerunek groźnego i niebezpiecznego krwiopijcy zastąpiony został przystojnym amantem o ponadprzeciętnej urodzie i mocy.
Miejsce w medycynie
W psychologii pojawiają się wampiry energetyczne i emocjonalne, to takie, które wysysają wszystkie pozytywne fluidy i naszą życiową witalność. Te pierwsze wręcz są tego świadome i same uważają, że mają potrzebę żywienia się życiodajnością. Należy się zastanowić, czy faktycznie takie zjawisko istnieje, ale nieraz możemy poczuć od innych osób nieprzyjemną siłę, szczególnie, gdy kogoś nie lubimy.
Poza tym w ostatnich czasach w kręgach medycznych panowało przekonanie, że legendy o wampirach wynikają z choroby krwi. Ta rzadka przypadłość to porfiria. W jej przypadku zostaje zakłócona produkcja hemoglobiny, a niektóre jej składniki stają się toksyczne, przez co zaczynają korodować ludzką tkankę, co w następstwie prowadzi do blednięcia skóry, poza tym krwinki czerwone rozpadają się pod wpływem promieni ultrafioletowych, w konsekwencji dochodzi do unikania światła słonecznego. Dodatkowo osoby chorujące na to rzadkie zaburzenie nie mogą jeść czosnku, ponieważ zawiera on kwas sulfonowy, który pogarsza ich stan.
Z kolei w psychiatrii pojawia się Zespół Renfielda. Zaczyna się on w dzieciństwie, kiedy pacjent przez przypadek spróbuje krwi i to wywołuje u niego ogromne podniecenie. Z wiekiem te uczucia się nasilają i nabywają podtekstu seksualnego. To zaburzenie występuje najczęściej u mężczyzn. Polega po prostu na odczuwaniu nieodpartej chęci picia ludzkiej krwi.
Mity i rzeczywistość przeplatają się ze sobą. Nie możemy powiedzieć w stu procentach, że prawdziwe potwory nie istnieją. Fenomen wampiryzmu – mieszanki wiary z nadprzyrodzonymi mocami, siłą zła, zabobonu, dużej dawki lęku przed tym, co nieznane – przez wieki towarzyszył ludzkości. Pomimo wpływu racjonalistów i naukowców w uświadamianiu społeczeństwu bezsensowności wiary w istnienie wampirów, wciąż możemy spotkać jednostki głęboko przekonane o ich obecności. Z jednej strony świadczy to o naiwności, z drugiej o tym, że strach przez długi czas zakorzeniony w świadomości ludzi przekazywany jest nieświadomie z pokolenia na pokolenie, i chyba już się nie da go wyeliminować.
Bibliografia:
- Suckling N., Wampiry – najsłynniejsze wampiry wszechczasów, Warszawa 2010
- Lecouteux C., Tajemnicza historia wampirów, Warszawa 2002
- Stanaszek M. Ł., Wampiry w średniowiecznej Polsce, Warszawa 2016
