Dokąd zmierzamy i kim jesteśmy? – spojrzenie na religie w popkulturze

-

Kiedy oglądamy film, czytamy książkę lub gramy w grę, zwracamy uwagę na wiele czynników, takich jak to czy postacie nam się podobają, czy fabuła jest wciągająca oraz dynamiczna, a także czy po prostu dobrze się bawimy. Gracze poddają grę wielu testom, sprawdzają, kogo mogą zabić a kogo nie oraz czy ich bohater ma stopy. Poszukują gliczy, easter eggów, ukrytych nawiązań do innych produkcji.

Czytelnicy porównują okładki, wydania, rodzaje papierów. Zwracają uwagę na przekazy ukryte między wierszami, ale przede wszystkim delektują się lekturą. Oceniają powieści pod kątem językowym, komentują wykreowane światy i postacie . Kinomaniacy natomiast pod swoją lupę biorą efekty specjalne, ukryte błędy (takie jak wystająca kamera bądź przelatujący samolot), grę aktorską czy chociażby scenografię. Jednak czy ktokolwiek zastanawia się, w co wierzą postacie, które poznajemy? Jaka siła prowadzi je w życiu oraz motywuje do działania? Co dzieje się z bohaterami po śmierci?  Niewiele osób zwraca na to uwagę, dlatego dzisiaj przybliżę wam trochę temat na wybranych przykładach.

Wiara w R’hllora (Pana Światła, Czerwonego Boga)

W Westeros jest to mało znana religia, a co za tym idzie niezbyt często praktykowana. Jej symbolem jest ogniste serce, które zna na pewno wielu ludzi pochodzących z Essos, gdzie ta religia jest  powszechna . To wiara dualistyczna – mamy w niej dobrego boga światła i życia R’hllor’a, który toczy swą odwieczną walkę z bogiem lodu i śmierci. Przepowiednia mówi o tym, że ich walka zakończy się, gdy powróci Azor Ahai dzierżący ognisty miecz zwany Światłością.

Dokąd zmierzamy i kim jesteśmy? – spojrzenie na religie w popkulturze
Kadr z serialu „Gra o tron”

Czerwoni Kapłani to wyznawcy R’hllora. Mogą być nimi mężczyźni i kobiety, którzy oddają się swojemu bogu i wierzą w niego. Często wpatrują się w płomienie, doszukując się nich wizji przyszłości. W tej religii zdarzają się praktyki palenia niewiernych na stosie ku czci. W serialu spotykamy Melisandre, czyli niezwykłą Czerwoną Kapłankę, która dzięki wierze w swojego Boga mogła przywrócić do życia Jona Snowa, ale także doprowadziła do spalenia na stosie małej dziewczynki Shireen Baratheon.

Wiara w Utopionego Boga (Żelazne Wyspy)

Wiara w Utopionego Boga powstała jeszcze przed przybyciem Andalów do Westeros. . Wyznawcami są mieszkańcy Żelaznych Wysp, którzy uważają, że powstali z morskiej piany, a Utopiony Bóg stworzył ich na swoje podobieństwo oraz oddał im  władanie wody na świecie. Gdy wierny utonie, trafia do podwodnych komnat, gdzie czekają na niego syreny, z którymi będzie ucztować po wsze czasy. Złym bóstwem jest Bóg Sztormów, odpowiedzialny za zsyłanie wichur, ulew, sztormów, błyskawic oraz gromów. Jest okrutny i nienawidzi ludzi. Religia ta wyznawana jest tylko przez mieszkańców Żelaznych Wysp, a wpłynęło na to  położenie geograficzne. Na ich ziemiach nie rosły czardrzewa, nie zapuszczały się tu Dzieci Lasu, dlatego też zabrakło Starych Bogów. Żelaźni Ludzie nie budują Utopionemu Bogu świątyń oraz nie mają miejsc kultu. Mają natomiast kapłanów, którzy zawsze przebywają blisko wody i nie mają stałego domu.

Wiara Siedmiu (Nowi Bogowie)

Religia narodziła się na północny wschód od Pentos, na ziemiach krainy Andalos. Andalowie wierzyli w jedno bóstwo występujące w siedmiu osobach, przedstawiających różne cnoty.

Ojciec – przedstawiany jako brodaty mężczyzna z wagą. Symbol rozsądku, do którego wierni zwracają  się z prośbą o sprawiedliwość.

Dokąd zmierzamy i kim jesteśmy? – spojrzenie na religie w popkulturze
Kadr z serialu „Gra o tron”

Matka – kochająca, ciepła, zawsze uśmiechnięta kobieta, do której modlą się osoby proszące o płodność oraz współczucie. Symbol macierzyństwa, wychowania, a także litości.

Wojownik – nieustraszony, zawsze trzyma miecz. Wspiera osoby potrzebujące odwagi oraz zapału. Symbol siły w walce.

Dziewica – symbol niewinności i czystości.

Kowal – silny mężczyzna dzierżący młot. Jest symbolem rzemiosła oraz pracy. Wierni modlą się do niego o siłę i wytrwałość w wykonywanej pracy.

Starucha – uosabia ją kobieta trzymająca latarnię. Daje odpowiedzi na pytania, jakie trapią wiernych, dlatego też do niej zwracają się o pomoc. Jest symbolem mądrości.

Nieznajomy – symbol śmierci, dlatego też mało kto wznosi do niego modły.

Duchowni reprezentujący Wierę Siedmiu nazywani są septonami i septami. Ich przywódcą jest Wielki Septon. Główne miejsce kultu znajdowało się w Królewskiej Przystani, był to Wielki Sept Baelora, który już nie istnieje.

Andalowie przybyli do Westeros na statkach, uciekając przed gniewem smoczych lordów. Wylądowali w Dolinie Arrynów, skąd ogniem i mieczem zaczęli podbijać królestwa Pierwszych Ludzi. Zabijali Dzieci Lasu, twierdząc, że wyznają dziwne bóstwa. Po ciężkich walkach Andalowie podbili większość królestw Westeros, poza Północą, gdzie której przetrwała wiara w Starych Bogów, a także Żelaznych Wysp, zamieszkiwanych przez wyznawców Utopionego Boga.

Starzy Bogowie

Era Świtu przyniosła początek wiary w Starych Bogów. Kiedy w Westeros nie było jeszcze wielu ludzi, Dzieci Lasu oddawały cześć bóstwom potoków, lasów i kamieni. W Czardrzewach rzeźbiły twarze, dając im oczy. Zieloni Jasnowidze widzieli przez wyrzeźbione w pniach drzew oczy, ale potrafili też spojrzeć oczyma wilka czy ptaka. Potrafili patrzeć w przeszłość oraz przyszłość.

Dokąd zmierzamy i kim jesteśmy? – spojrzenie na religie w popkulturze
Kadr z serialu „Gra o tron”

Gdy na kontynent wkroczyli Pierwsi Ludzie, zaczęli wojnę z Dziećmi Lasu. Uprawiali ziemie, budowali wioski a także zamki, co dawało im znaczącą przewagę. Walka ta trwała przez pokolenia aż Dzieci Lasu uświadomiły sobie, że nie mogę wygrać, dlatego też obie rasy zawarły Pakt. Dzieci Lasu oddały Pierwszym Ludziom wszystkie ziemie, poza najgłębszymi puszczami, a ci drudzy przyjęli ich wiarę.

Bóg o wielu twarzach

Wiara zakłada istnienie tylko jednego boga, które znany jest zarówno w Essos, jak i w Westeros. Wiara Siedmiu, starsi, oraz wszystkie inne bóstwa są wcieleniami Boga o wielu twarzach. Czczony jest przez Ludzi Bez Twarzy – organizację zabójców z Braavos. Jest to bóg śmierci, a jego wyznawcy akt zabijania traktują jak dar. W Domu Czerni i Bieli znajduje się źródło, z którego można się napić i umrzeć, nie cierpiąc.

Wielki Rumak oraz kultura Dothraków

Ich bóstwem jest Wielki Rumak do którego wznoszą swoje modły, aby prosić go o szczęście, a także podziękować za dobro, jakie ich spotkało. Tak naprawdę styl życia, jaki prowadzi to plemię, można by opisać w całkiem osobnym artykule, dlatego też przybliżę wam go jedynie skrótowo.

Najważniejsze dla Dothraków są konie, będące dla nich bóstwem, źródłem pożywienia, środkiem transportu. Plemię prowadzi koczowniczy tryb życia, co bezpośrednio wiąże się z ich kulturą, boją się mórz, dlatego też nie przemieszczają się po wodzie. Zdolność do jazdy na koniu wyznacza miejsce w hierarchii społecznej. Khal, który nie może dosiąść swojego wierzchowca, nie może być khalem, a jego ciężarna małżonka musi jeździć konno aż do momentu porodu. Ten, kto nie może jeździć, traci człowieczeństwo  i spada do rangi niewolnika. Jazda na wozie jest oznaką najniższego statusu, ponieważ ten środek transportu jest przeznaczony dla eunuchów, niewolników, starców oraz małych dzieci. Dothrakowie są tak bardzo związani z własnymi końmi, że gdy umiera jeździec, zwierze także jest zabijane. Ich ciała są składane na stosie pogrzebowym razem, ponieważ według wierzeń tylko wtedy człowiek może egzystować po śmierci. Znana scena z serialu, w której Daenerys zjada serce ogiera, to także ważny element kultury. Każda kobieta musi zjeść serce, ma do dyspozycji tylko własne zęby oraz paznokcie. Jeśli  przyszła matka zje serce, to urodzi silnego i zdrowego syna, jeśli jednak zakrztusi się krwią albo zwymiotuje, urodzi dziecko martwe, słabe lub dziewczynkę.

Dokąd zmierzamy i kim jesteśmy? – spojrzenie na religie w popkulturze
Kadr z serialu „Gra o tron”

Jak już wspomniałam jest to bardzo złożona kultura, jednak niezwykle ciekawa. W świecie gier, książek czy filmów mamy do czynienia z wieloma różnymi wierzeniami i bóstwami, a całkiem ciekawe przykłady znajdziemy też w uniwersum World of Warcraft od Blizzarda.

Holy Light

Religia Świętego Światła uczy dobroci, miłosierdzia oraz współczucia dla innych istot. Jej wyznawcy są przeciwni wszystkiemu co złe i nieczyste, jak Plaga czy Płonący Legion. Tę wiarę podzielają ludzie, krasnoludy, draenei, część wysokich elfów i gnomów oraz ludzcy i worgeńscy mieszkańcy Gilneas. Część wyznawców odcięła się od głównego nurtu tej religii, i wykształciła własne poglądy. W taki sposób powstały odłamy heretyckie, które przybliżę wam później.

Kościół Świętej Światłości to główna instytucja religijna, jednak istnieją również inne, takie jak stowarzyszenie draenejskich pustelników i obrońców znane jako Dłoń Argusa, Twierdzą oni, że Światłość ukazuje się im jako naaru. Ich poglądy są  są zgodne z nauczaniem Kościoła Świętej Światłości.

 Szkarłatna Krucjata

Jest to grupa szalonych mnichów, którzy za cel obrali sobie usunięcie wszystkich nieumarłych. Zabijają nawet osoby żywe, przyjmując wtedy, że były nieumarłe, więc należało je zabić. Kroczą mroczną ścieżką, jaka zaprowadziła Arthasa do zguby, i nie przyznają się do tego. Szkarłatna Krucjata nie widzi różnicy między Plagą a Opuszczonymi, dlatego tępi obydwie frakcje. Wielu członków służy ze strachu, ponieważ każdy, kto się sprzeciwi, zostaje natychmiast zabity. Poza kapłańskimi umiejętnościami zaczęli przyswajać sobie magię cienia. Szkarłatna Krucjata, to bardzo potężna organizacja, która potrafi wyrządzić wiele złego, dlatego należący do niej mnisi są świetnym przykładem fanatycznych wyznawców. Zawsze są gotowi do walki z nieumarłymi, a oddziały ich rycerzy czekają na okazję do oczyszczenia ziemi.

Srebrny Świt

Wyznawcy tego odłamu uznali, że Kościół Świętej Światłości głosi przestarzałe nauki, niepasujące do szybko zmieniającego się świata. Plaga odmieniła losy wszystkich istot, dlatego też należałoby się dopasować do nadchodzących zmian. Walka z Plagą stała się dla nich najważniejszym celem . Swoimi poglądami podbili serca w szeregach zarówno Hordy, jak i Przymierza oraz innych frakcji neutralnych. Głoszą, że w Świętą Światłość może wierzyć każda istota, dlatego nieważne są takie czynniki jak rasa, przynależność polityczna. Otwierają drzwi swoich siedzib dla każdego, a ich dowódcą jest Tirion Fordring.

Voodoo

Jest to chyba jedna z najciekawszych religii w świecie World od Warcraft. Voodoo to rodzaj kultu natury, w którym mamy do czynienia z krwawymi ofiarami i kanibalizmem. To mroczna wiara, której wyznawcy żywią szacunek do natury i zwierząt. Ważnymi osobami są Uzdrowiciele Dusz, którzy uzdrawiają chorych i rannych oraz interpretują lub niszczą złe omeny. Trolle składają w ofierze swoich wrogów, aby zadowolić złe duchy, a następnie zjadają swoją ofiarę, aby zniszczyć jej ducha. Czczą Loa, czyli pierwotne bóstwo natury, objawiające się w postaci zwierząt. Ich wiara jest bardzo skomplikowana i ściśle związana z życiem społecznym.

Świat popkulturowy jest oszałamiający, a twórcy starają się coraz bardziej zaskakiwać swoich odbiorców. Widzimy to w niesamowitych walkach, zapierających dech w piersiach historiach czy właśnie w tak rozwiniętych systemach religijnych. To właśnie dzięki takim szczegółom uniwersa stają się dla nas atrakcyjniejsze, a co za tym idzie, czujemy się w nich lepiej podczas długiej rozgrywki czy oglądania wielosezonowego serialu. Istnieje jeszcze wiele innych i ciekawych wierzeń w popkulturze, więc nic nie stoi nam na przeszkodzie, aby znaleźć najciekawszą z nich. Jakie jest wasze ulubione bóstwo, które poznaliście w książce, filmie, serialu bądź grze?

Patrycja Szustak
Patrycja Szustak
Jest najprawdziwszym hobbitem, który kocha wszelkie zwierzęta, a najbardziej koty (jakby mogła wybrać swoje kolejne wcielenie, zostałaby grubym kotem). Przemieniła swój pokój w bibliotekę, na niekorzyść pleców mężczyzn, którzy musieli wnosić te wszystkie książki. Jej wzrost ułatwia zawinięcie się w kokon i oglądanie filmów oraz seriali całymi dniami. Lubi dobrą kawę, jednak jest zbyt leniwa, żeby ją zaparzyć.

Inne artykuły tego redaktora

Popularne w tym tygodniu